عارفی به نام رنگو

سلام؛  

تاریخ سینما فراز و نشیب زیاد داشته… تقریباً تمام ژانرها و زیرژانرهای سینما یک دوره درخشان داشته داشته اند و بعد از آن افول و خاموشی نصیبشان گشته است… حتی ژانرهای عامه پسندی چون ملودرام هم از این قائده مستثنی نبوده اند و هنوز عاشقانه های دهه ۵۰ اوج این ژانر بوده اند و دوران غیرقابل تکراری را برای سینمادوستان رقم زده اند  و مثلاً کمدی هرگز نتوانسته شکوه دهه ۵۰-۶۰ را مجدداً بدست آورد.

 

 

حال یکی از جذابترین و پر طرفدارترین این ژانرها موجی از فیلم ها اصطلاحاً “وسترن” بودند که تقریباً تمام خاطرات سینمایی پدران ما را شکل داده اند. شمایل “کابوی” در فیلم های اینچنینی، سهم قابل توجهی در نفوذ فرهنگ آمریکایی بدرون فرهنگ های دیگر داشته است، به نحوی که هنوز وقتی میگوییم فلان اتفاق در ایالت تگزاس افتاد برای خیلی ها تصویری که در ذهن ساخته میشود شهری کوچک با ساختمان های چوبی و کلانتری خسته است.

برای خود من بزرگترین جذابیت فیلمهای ویدیویی دوران کودکی ام همین فیلم های وسترن بود که با دوبله های شاهکار و بعضاً ابداعی دوبلورهای توانمند، بخش اعظم حافظه سینمایی ام را بخود اختصاص داده است. فریادهای “جان وین – John Wayne” بر روی دلیجان و یا نگاه مضطرب “گری کوپر – Gary Cooper” به ساعت وسط شهر و یا خنده های عصبی “برت لنکستر – Burt Lancaster” در کنار ارابه پر از طلا و نگاه بیرحم “هنری فوندا – Henry Fonda” در هنگام شلیک به کودک و صورت پر از خشم “کلینت ایستوود – Clint Eastwood” کبیر زیر ستیغ آفتاب گورستان و لبخندی که “پل نیومن – Paul Newman” با صورت خونین به “رابرت ردفورد – Robert Redford” زخمی در زیر آتش گلوله ارتش بولیوی میزند و ده ها مورد دیگر همه و همه جزو صحنه ها ماندگار تاریخ سینما هستند و غیر قابل فراموشی…

ولی بهر شکل این ژانر هم آرام آرام هم ارزشهای سینمایی اش کاهش یافت و هم خیل عظیم هوادارانش، با اینحال هراز چندگاهی فیلم هایی می آیند و روح تازه ای در این کالبد بی رمق میدمند، که در این میان میتوان از  “نابخشوده – Unforgiven” است و  “مرتع باز – Open Range” و بازسازی هایی چون اثر درخشان “قطار ۳:۱۰ به یوما – ۳:۱۰ To Yuma” و یا اخیراً “شهامت واقعی – True Grit” (که در اسکار نهایت کم لطفی  بهش صورت گرفت) نام برد.

غرض از نوشتن این مرور مختصر بر فیلم های وسترن، این بود که اگر حتی فقط به اندازه ناچیزی به سینمای وسترن علاقه مند هستید دیدن انمیشین فوق العاده “رنگو – Rango” را از دست ندهید.

“گور وربینسکی – Gore Verbinsky” کارگردان این انیمیشن، کارنامه درخشانی از فیلم هایی دارد که بخوبی مخاطب سینما را شناخته و زبان حال و قصه پردازی متناسب با زمان را بلد است و از همه مهمتر با جلوه های ویژه هم میانه خوبی دارد و تقریباً در اکثر موارد بخوبی از آن بهره میبرد. از همان دو فیلم اول خود “شکار موش – MouseHunt” و “مکزیکی – Mexican” نشان داده بود که بلد است از طنز و کمدی موقعیت بهترین استفاده ها را بکند و البته فیلم “حلقه – The Ring” هم مدرک دیگری است از اینکه تعلیق را بخوبی میشناسد. در کل وی به نسلی از کارگردانان تعلق دارد که از تیزرهای تلویزیونی پا به سینما گذاشته اند و بخوبی یاد گرفته اند که از زمان و امکانات موجود نهایت بهره را برای اثرگذاری روی مخاطب، ببرند.

 

حال تمام تاریخ سینمای وسترن از “جان فورد – John Ford” تا “فرد زینمان – Fred Zinnemann“، از “سرجیو لئونه – Sergio Leone” تا “هاوارد هاوکز – Howard hawks” را در نظر بگیرید، و فرض کنید قرار است تمام المان ها و کاراکترهای اصلی و فرعی آن فیلم ها (به معنای کلمه همه آنها!!) در یک انیمیشن بگنجانید… بعد به جای شخصیت اصلی و کلانتر قهرمان، یک آفتابپرست دچار بحران هویت شده را بگذارید… نتیجه عالی میشود…

صداپیشگان عالی عمل کرده اند، ولی از بین اونها سه نفر بنظرم شاخص تر و فوق  العاده عمل کرده اند: “جانی دپ – Johnny Depp” بجای خود رنگو، “آلفرد مولینا – Alfred Molina” در نقش آرمادیلوی روشن ضمیری به نام “RoadKill” و البته “ند بیتی – Ned Beatty” که در “داستان اسباب بازی ۳” به جای “لوتسو” بسیار عالی عمل کرده بود در اینجا هم در نقش شهردار از صدای خسته ولی پرهیبت خود بخوبی استفاده برده است.

“رنگو” جدا از جذابیت های بصری و کلامی، روایتگر سفری روشنگرانه و برای جستجوی خویش هم هست… رسیدن به آنسوی جاده و ملاقات با “روح غرب” (شمایل کلینت ایستوود) و رویاهای سورئال-عرفانی “رنگو” همه و همه بیانگر نوعی سفر معنوی و ارتقاء خودشناسی کاراکتری است که در ابتدا حتی خودش هم اسم خودش را نمیداند ولی در انتها… بهرشکل گذاردن چنین المانهایی در یک انیمیشن هالیوودی (که من تا پیش از آن کمتر و بدین قوت نمونه ای برایش دیده بودم) نشان از آن دارد (به زعم من) که پدران امروز جامعه آمریکایی علاقه دارند که فرزندانشان در کنار جذابیت های ماتریالیستی جوامع پیشرفته نیم نگاهی هم به معنویات داشته باشند و از آن برای بهبود “من درون” و بالتبع جامعه خود بهره ببرند… باید دید که آیا موج شمنیسم دهه شصت و هفتاد مجدداً در آمریکا به راه می افتد و آیا مفاهیم پیشرفته و مترقی مطرح شده در عرفان نوین این وظیفه را به عهده خواهد گرفت…

کنایات و انتقادات فراوان به جوامع صنعتی و مصرف زده (با اشاره مستقیم به شهر لاس وگاس) و بحران آب این انیمیشن را فراتر از یک اثر سرگرم کننده صرف قرار داده و علیرغم چند شوخی کلامی نامناسب، یک بسته مناسب برای فرهنگ سازی درون جامعه آمریکایی می باشد. البته در یک بخش هم بشدت  افراطیون مسیحی و فرقه های آنها (و البته یهودی ها هم) تمسخر شده اند که مطمئناً تبعاتی برای سازندگانش دربر خواهد داشت.

ولی یکی دیگر از شاخص های دلنشین “رنگو”، موسیقی آن است که مانند کارهای قبلی “وربینسکی” ساخته “هانس زیمر – Hans Zimmer” است. راجع به “زیمر” و هنر و فضای منحصربفرد آهنگسازی اش به اندازه کافی گفته و شنیده شده است ولی آلبوم موسیقی این انیمیشن هم همانند خود انیمیشن، بیشتر یک پکیج اقتباسی است که البته با نهایت خلاقیت ساخته شده است. شنیدن مجدد موسیقی همیشه ماندگار فیلم “اینک آخرالزمان – Apocalypse Now” (در صحنه پرواز خفاشها) که خود از یکی از آثار فخیم واگنر میباشد (سواران والکری) چیز غریبی نیست، به شرط آنکه با گیتار و با تم وسترن، زده نشود!!!… بهرشکل چند تراک زیبا آن را در انتهای پست برای دانلود میگذارم. روایت تئاتر گونه موزیکال ۴ جغد آوازه خوان (ماریاچی) هم فوق العاده است… بخصوص بخش آغازین آن…

هرچقدر تلاش میکنم اینو ننویسم نمیشه: برای اینکه هنر جانی دپ در فن بیان درک شود آن بخشی که دیالوگ زیر را میگوید باید ده ها بار گوش کرد:رنگو خطاب به کودکی که از وی امضا میخواهد: “در مدرسه بمان، سبزیجات بخور و همه کتابهات بجز شکسپیر رو بسوزان”… یعنی عالی به معنای کلمه…

در بخش ارجاعات حتی برای عنکبوت تابوت ساز هم براحتی میتوانید مابه ازایی در فیلم های وسترن پیدا کرد چه برسد به بقیه کاراکترها… مار زنگی هم مستقیما از کاراکتر جذاب “لی وان کلیف – Lee Van Cleef” گرفته شده که حضور نسبتاً کوتاه ولی بسیار مبهوت کننده ای دارد.

همچنین صحنه سوارکاری با “RoadRunner”ها هم شاهکار است… جالب اینکه صحنه ملاقات با شهردار هم بسیار شبیه صحنه شاخص ترین فیلم وسترن “جانی دپ” یعنی “مرد مرده – Dead Man” است که جانی با مرد کارخانه دار ملاقات میکند. اگر بخواهم ارجاعات را لیست کنم (تازه با سواد سینمایی اندک خودم) بیش از ۱۰۰ مورد میشود، بنابراین بماند برای فرصتی دیگر…

دیدن این انیمشین را به همه دوستان انیمیشن باز و «فیلمبازان وسترن دوست» خودم، پیشنهاد میکنم

دانلود موسیقی انیمیشن رنگو:

پی نوشت ۱: متاسفانه کارگردان قسمت جدید “دزدان دریایی کارائیب” دیگر وربینسکی نیست، زیاد به فیلم جدید امیدوار نیستم.مسعود زمانی۲۷ اسفند ۱۳۸۹

{در صورتیکه این مطلب را از طریق خوراک (فید) مشاهده میکنید، برای دیدن مطلب در سایت اصلی، از لینک زیر استفاده کنید}