دولت نوآور

سلام

حدود یک ماه پیش مدیر اسبق فناوری دولت ایالات متحده (Chief Technology Officer of the United States – CTO) آقای «آنیش چوپرا – Aneesh Chopra» کتاب جدیدی با عنوان «دولت نوآور: چگونه فناوری‌های نوین می‌توانند دولت را متحول کنند – Innovative State: How New Technologies Can Transform Government» منتشر کردند. این کتاب شامل مصاحبه‌ها و تجارب ارزشمندی است که خود آقای چوپرا و همچنین مدیران ارشد ایالات متحده از بکارگیری فناوری در افزایش اثربخشی و چابکی دولت داشته‌اند. من کتاب را با قیمت ۱۱ دلار خریده و حدود نیمی از کتاب را خوانده‌ام و بنظرم موضوع جالبی آمد و خواستم این کتاب را با دیگر دوستان نیز به اشتراک بگذارم.

در مورد پست و عنوان سازمانی آقای چوپرا باید این نکته را ذکر کرد که این پست سابقا بعنوان معاونت سیاست‌های علمی فناوری در ایالات متحده شناخته میشد ولی در دولت آقای اوباما این پست به شکل جدیدی بازتعریف گردید و وظیفه آن این است که به کمک فناوری‌های جدید، اشتغال‌زایی، کاهش هزینه‌های تامین سلامت اجتماعی و همچنین امنیت، سیاست‌گذاری و البته اجرای برخی از سیاست‌ها را برعهده بگیرد. همچنین از دیگر وظایف این معاونت افزایش دسترسی عمومی به اینترنت است. نکته جالب در مورد آقای چوپرا اینست که همان اوایل گرفتن پست دولتی، جان استوارت در یکی از برنامه‌هایش وی را “جورج کلونی”!! سیاستمداران نامید و همین لقب همچنان برایش باقیمانده است.

آقای چوپرا اولین CTO ایالات متحده بودند و وظیفه اصلی ایشان فراهم کردن و استقرار جدیدترین فناوری‌های درون ساختار نه چندان مدرن دولت (نسبت به بخش خصوصی) بود. وی با تجربیاتی که از تحصیلات دانشگاهی و همچنین پستهای مدیریتی در شرکتهای خصوصی و دولتی داشت در این کتاب میگوید که یکی از مهمترین کارکردهای دولت برای مردم تامین اطلاعات و تسهیل دسترسی به آن است. این دسترسی به اطلاعات در دراز مدت به ایجاد شغل و پایداری اقتصادی می‌انجامد. وی اعتقاد دارد که شکل نه چندان متفاوتی از نظام نوآوری باز (Open Innovation)، می‌تواند راه حل نهایی یک دولت نوآور باشد که در آن تمامی بخش‌های جامعه و همچنین بخش خصوصی ضمن دسترسی مناسب به اطلاعات به دولت در زمینه سیاست‌گذاری و همچنین اجرای این سیاست‌های یاری رسانند. این مورد بخصوص در فعالیتهای ایشان در دولت اول اوباما بسیار پررنگ بود و بخش زیادی از نوآوری و بازآرایی بخشهای بشدت کند دولتی، توسط بخش خصوصی و متخصصان حقیقی و عمدتاَ در قالب کمک‌های بدون چشمداشت صورت گرفت. این ارتباط دوسویه موجبات درونزا شدن برخی نوآوری‌های در بدنه خود دولت نیز شده است.

وی بخشی از متدهای خود را در قالب “جعبه ابزار نوآوری باز” بیان کرده است. که در آن همانطور که ذکر شد تمرکز بر روی تکنیک‌هایی نظیر دسترسی کاربرپسندانه و راحت به اطلاعات، مطرح کردن چالش‌ها و جوائز (برای یافتن راه حل) در میان نخبگان و سپس جذب نوآوران و کارآفرینان با استعداد است. چوپرا مثال‌های متعددی از این جعبه ابزار بیان کرده است، از بهینه سازی و مدرن کردن ساختار شبکه توزیع برق ایالات متحده تا ایجاد پایگاه داده‌های تخصصی برای خدمات درمانی به سربازان آمریکایی و یا شبکه اطلاعاتی برای جمع‌اوری داده و کمک رسانی به آوارگان طوفان کاترینا و نظایر آن.

لازم به توضیح است که بخش دولتی همانند کشور ما، در ایالات متحده نیز خیلی حوزه جذابی نیست و یکی از چالش‌های آمریکا کوچ بسیاری از متخصصین توانمند دولتی به بخش خصوصی در همان دو یا سه سال اول حضور خود در دولت است (دلایل این مسئله قابل بحث است: درآمد، پرستیژ، برند منفی دولت و …). این مهم که در کشور ما نیز وجود دارد بدنه کارشناسی دولت را با بحران مواجه می‌کند. البته پیشنهاد میکنم در این مورد این پست خوب (چرا کار دولتی داشتن خیلی هم خوب است؟) از دوست خوبم علی نعمتی عزیز را از دست ندهید. آقای چوپرا یکی از متدهای خود برای بهبود عملکرد دولت را استفاده از توان همین نیروهایی میداند که هم تجربه کوتاهی در دولت داشته‌اند و هم نمی‌خواهند بطور مستقیم و تحت لوای دولت کار کنند. آقای چوپرا نوآوری باز را بهترین راه حل برای بکارگیری استعدادهای بسیار زیاد مردم و بخش خصوصی در بهبود عملکرد دولت و همچنین تحکیم و افزایش مقولیت آن در نزد جامعه میداند.

فارغ از استفاده‌های متعددی که در هفت هشت سال گذشته از نوآوری باز شده است، بنظر من این پارادایم میتواند اثرات بسیار مفیدی در زندگی انسانها هم داشته باشد. نوآوری باز کلید توسعه بخش زیادی از صنایع نوین در جهان بوده است، بخصوص در صنایع هایتک هم اکنون شاهدهای اتحادهای استراتژیک متعددی در بخش R&D شرکتهای بزرگ هستیم که نتیجه همین فرهنگ و پارادایم است. حتی در مواردی و در مقیاسهای کوچک پیشنهاد شده است که شرکتهای کوچک و متوسط توان تحقیقاتی و اجرایی خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند تا توان تقویت شده آنها بتواند محرک خوبی برای تقویت حضور و رقابت در بازار باشد. در بعد ملی هم در تقسیم بندی‌های مربوط به نظامهای نوآوری محققان موج پنجم نوآوری را مبتنی بر نوآوری باز و به اشتراک گذاری هدفمند اطلاعات و پتناسیلها دانسته‌اند. همه این توضیحات برای این بود که موثر و کلیدی بودن این ابزار را به دوستان یادآوری کنیم. در واقع نوآوری باز یکی از مهمترین ابزارهای حل مسئله در عصر جدید و در همه حوزه‌ها (حتی نظامی!!) به شمار میرود. این ابزار ابعاد مختلفی دارد که اگر عمری بود در رسانه‌ای متناسب به توضیح آن خواهم پرداخت. در مورد فواید استفاده از این ابزار در بعد فردی نیز مثالهای متعددی وجود دارد که نشان میدهد چگونه استفاده آگاهانه و حتی ناآگاهانه از این ابزار منجر به نتایج مالی و فرهنگی بسیار خوبی برای افراد شده است.

بگذریم… این کتاب برای دوستانی که در حوزه سیاست‌گذاری هستند گزینه بسیار مناسبی است. به جرات میتوانم بگویم بجز کتاب «بازآفرینی دولت – Reinventing Government» نوشته دیوید ازبرن (که خوشبختانه ترجمه شده است)، کتاب خوب دیگری با این حجم از محتوای خوب مطالعه نکرده بودم.

یک نکته دیگر که نباید از آن بی تفاوت عبور کرد رویکرد مستندسازی و انتقال تجارب در میان دولتمردان و سیاستگذاران ایالات متحده است. در آمریکا تمامی افراد مشهور (از هنرپیشه‌ها و ورزشکاران تا کارآفرینان و سیاستمداران) بعد از هر تجربه‌ای اجتماعی و شغلی سریعاً کتابی مربوط به آن را به نگارش درمیاورند و روایت شخصی خود از آن واقعه را روایت میکنند. من احساس میکنم که داشتن یک کتاب جزء بسیار مهم رزومه زندگی هر فرد است و نشان میدهد وی سترون نبوده و تمامی ارزش تجربه‌های وی در به اشتراک گذاری آن است.

این مسئله که تقریباً تبدیل به یک قانون شده باعث شده است که در بازه زمانی کوتاهی فرصت نقد و بررسی عملکرد هر فرد در اختیار عموم و تخبگان قرار بگیرد و اتفاقاً همیشه هم مثبت و سازنده است. مثالهای متعددی از این رویکرد دیده‌ام، از کتاب فوق العاده “آزمون استرس” نوشته تیموتی گایتنر (که حتماً پستی راجع به آن هم خواهم نوشت) تا همین کتاب دولت نوآور و یا کتابهای رامسفلد و دیک چنی که اتفاقاً برایشان گران تمام شد و یا کتاب رابرت گیتس وزیر دفاع سابق اوباما (که این برخلاف قبلیها اتفاقاً برایش مثبت بود) و یا کتاب راهنمای نگهداری گلهای میشل اوباما، فارغ از محتوای خوب یا بد آن کتابها، نشان از یک فرهنگ متعالی در ثبت و ضبط و انتشار تجربیات دارد. این هم میتواند موضوعی باشد برای یک پست مبسوط دیگر و فقط میشود افسوس خورد که به ده‌ها دلیل تاریخی، فرهنگی و اخلاقی!! (منظور تابوهای بی پایه است) چنین روندی در کشور ما مشاهده نمی‌شود.

در پایان پیشنهاد اکید دارم که مصاحبه کامل جان استورات با آقای چوپرا پیرامون این کتاب را تماشا کنید:

لینک خرید کتاب از آمازون

لینک خرید کتاب از آیتیونز

–

پیروز و سربلند باشید

مسعود زمانی

۲۰ تیر ۱۳۹۳

–

–***–

«اگر از طریق فید (خوراک) من این نوشته را مطالعه می‌کنید، برای دسترسی مستقیم از این لینک استفاده کنید»

–***–